Nhật Bản được biết đến với tư cách là một quốc gia luôn coi trọng về lễ nghĩa. Đặc biệt điều đó được thể hiện trong văn hóa giao tiếp. Nếu lần đầu tiên bạn giao tiếp với người Nhật, bạn sẽ thấy bất ngờ vì những cử chỉ nghiêm chỉnh và rất tế nhị của họ. Đôi lúc, bạn cũng cảm thấy khó hiểu về những cử chỉ ấy. Sau đây là 8 nét đặc trưng cơ bản trong văn hóa giao tiếp của người Nhật.
1. Văn hóa giao tiếp của người Nhật trong cúi chào
Động tác cúi chào của người Nhật Bản không hề đơn giản, đòi hỏi có sự tìm hiểu và kỹ thuật hẳn hoi. Khi cúi chào, người Nhật luôn phải giữ cho lưng thật thắng, luôn trong tư thế ngẩng cao đầu, nửa thân trên nhẹ nhàng hướng về phía trước. Tuy nhiên nửa thân dưới vẫn phải đi theo một đường thẳng, không được cong về phía sau.
Đối với nam thì hai tay đặt dọc theo thân, còn với nữ thì đặt hai tay ở vạt trước trước, tạo thành hình chữ V, bàn tay phải đặt trên bàn tay trái. Mắt luôn hướng xuống khi người Nhật thực hiện động tác cúi đầu, và càng cúi lâu thì càng thể hiện sự tôn trọng của người Nhật với người đối diện.
Người Nhật sử dụng ba kiểu cúi chào phổ biến là: Kiểu Saikeirei, Kiểu cúi chào bình thường, Kiểu khẽ cúi chào
Kiểu Saikeirei: cúi xuống từ từ và rất thấp là hình thức cao nhất, biểu hiện sự kính trọng sâu sắc và thường sử dụng trước bàn thờ trong các đền của Thần đạo, chùa của Phật giáo, trước Quốc kỳ, trước Thiên Hoàng.
Kiểu cúi chào bình thường: thân mình cúi xuống 20-30 độ và giữ nguyên 2-3 giây. Nếu đang ngồi trên sàn nhà mà muốn chào thì đặt hai tay xuống sàn, lòng bàn tay úp sấp cách nhau 10-20cm, đầu cúi thấp cách sàn nhà 10-15cm.
Kiểu khẽ cúi chào: thân mình và đầu chỉ hơi cúi khoảng một giây, hai tay để bên hông.
Người Nhật chào nhau vài lần trong ngày, nhưng chỉ lần đầu thì phải chào thi lễ, những lần sau chỉ khẽ cúi chào. Ngay cả người Nhật cũng thấy những nghi thức cúi chào này hết sức rườm rà nhưng nó vẫn tồn tại trong quá trình giao tiếp từ thế hệ này qua thế hệ khác và cho đến tận ngày nay
2. Giao tiếp mắt
Trong văn hóa giao tiếp người Nhật, khi nói chuyện mà nhìn thẳng vào người đối thoại thì bị xem như là một người thiếu lịch sự, khiếm nhã và không đúng mực.
Người Nhật thường tránh nhìn trực diện vào người đối thoại. Họ thường nhìn vào một vật trung gian như caravat, một cuốn sách, đồ nữ trang, lọ hoa..., hoặc cúi đầu xuống và nhìn sang bên
3. Văn hóa giao tiếp của người Nhật trong vẫy tay
Trong giao tiếp người Nhật, khi muốn gọi ai đó bằng cách vẫy tay, bạn nên để tay thẳng, lòng bàn tay hướng xuống. Nếu bạn để ngón tay cong xuống sẽ bị coi là tục tĩu. Sẽ là một lỗi trong giao tiếp nếu bạn chỉ tay trực tiếp vào người khác, thay vào đó ta mở rộng bàn tay ngửa lên trên giống như đang đỡ mặt phẳng và chỉ về phía người đó.
4. Sự im lặng trong giao tiếp
Người Nhật họ sử dụng sự im lặng như một cách để giao tiếp và họ tin rằng nói ít thì tốt hơn nói quá nhiều và họ quan tâm nhiều đến hành động hơn là lời nói.
5. Văn hóa giao tiếp của người Nhật trong gật đầu
Khi người Nhật lắng nghe người khác nói, họ có những nụ cười, cái gật đầu và những câu chữ lịch sự mà ta sẽ không thể tìm thấy trong các ngôn ngữ khác.
6. Văn hóa xin lỗi, cảm ơn
Điều đầu tiên dễ nhận thấy nhất là người Nhật thường xuyên sử dụng những lời “cảm ơn”, “xin lỗi”.
7. Văn hóa giao tiếp của người Nhật trong trang phục
Tùy vào hoàn cảnh, đối tượng giao tiếp mà người Nhật có những lựa chọn trang phục phù hợp, tuy nhiên, họ luôn đề cao sự ý nhị, kín đáo và các nét tinh tế trong trang phục đặc biệt là sạch sẽ và không nhàu nát.
8. Văn hóa tặng quà của người Nhật
Nghi thức tặng quà, món quà, số đếm của chúng, cách trang trí… đều được người Nhật hết sức lưu ý và chăm chút tỉ mỉ khi tặng cho nhau.
Người Nhật thích tặng quà cho từng người khách và khi được tặng quà thường không mở món quà đó trước mặt người tặng quà, như luật bất thành văn, họ tặng quà nhau trong các ngày lễ tết hoặc khi có tin vui, thăng quan tiến chức. Việc gói quà tặng là cả một nghệ thuật, bạn nên nhờ nhân viên bán hàng làm giúp để tránh sai sót. Không nên tặng quà có số lượng 4 hoặc 9, những vật nhọn hoặc trà uống vì chúng tượng trưng cho điều kém may mắn tại Nhật.